لوگو-هوم-200x3000

گاز دی اکسید کربن

گاز کربن دی اکسید

برای اولین بار در سال ۱۷۵۰ ، جوزف بلک یک شیمیدان و پزشک اسکاتلندی، دی اکسید کربن را شناسایی نمود. این گاز در دمای اتاق (۲۵-۲۰ درجه سانتیگراد)، یک گاز بی بو و بی رنگ میباشد  که نقش مهمی برای حیات زمین ایفا میکند و به طور طبیعی در جو موجود میباشد.

دی اکسید کربن با فرمول شیمیایی CO2 شناخته میشود. CO2 یک مولکول خطی بوده و از اتم کربنی تشکیل شده که با دو اتم اکسیژن پیوند کوالانسی  (O=C=O) تشکیل داده است و نسبت وزنی کربن حدود ۲۷.۳ درصد و  اکسیژن ۷۲.۷ درصد است. اگر چه که این ترکیب غیر قابل اشتعال و از نظر شیمیایی بی اثر است اما زمانی که در معرض رطوبت یا گرمای زیاد قرار گیرد میتواند از نظر شیمیایی فعال شود.

چگالی این گز ۱.۸۰ گرم در لیتر در دمای ۲۵ درجه سانتی‌گراد است که حدود ۱.۵ برابر از هوا سنگین تر بوده و  در صورت انتشار در ارتفاعات پایین تجمع میابد.

 به علت خواص فیزیکی و شیمیایی کربن دی اکسید و توانایی این گاز، از تبدیل و تغییرات حالت فیزیکی (مایع، گاز یا جامد)، آن را برای کاربردهای مختلف ایده آل نموده است. CO2 عمدتاً به حالت گازی است اما معمولاً به صورت مایع ذخیره می گردد (به علت سهولت و اشغال کمترین فضا). در فشار و دمای محیط فقط به صورت جامد یا گاز وجود داشته و تنها زمانی حالت فیزیکی آن که یخ خشک نام دارد ایجاد میگردد که دما کمتر از ۷۸- درجه سانتیگراد باشد.

با افزایش فشار و کاهش دما، دی‌اکسید کربن خالص به مایع تبدیل میشودسپس با فشرده کردن، مقداری از دی‌اکسید کربن مایع،  تبخیر شده و باعث پایین آمدن حرارت دی‌اکسید کربن مایع میشود، در نتیجه مقدار باقی مانده به‌طور کامل از حالت مایع به جامد تبدیل می‌شود. یک کیلوگرم یخ خشک ظرفیت خنک کنندگی ۲ کیلوگرم یخ معمولی را دارد.

هنگامی که این گاز با بخار آب ترکیب می شود، ایجاد اسید کربنیک میکند که ممکن است بوی اسیدی و تند تشخیص داده شود. در اتمسفر، دی اکسید کربن برای نور مرئی شفاف بوده اما تابش های مادون قرمز را جذب کرده و به مانند گاز گلخانه ای عمل می کند. این گاز نه می سوزد و نه از احتراق پشتیبانی می کند. هوای محیط با محتوای دی اکسید کربن بیش از ۱۰٪ شعله باز را خاموش کرده و در صورت تنفس، می تواند تهدید کننده و خطرناک باشد.

تاثیر گزاری دی اکسید کربن بر قلیایی بودن

نحوه عملکرد کربن دی اکسید بر PH آب ، به صورت زیر میباشد :

مظابق با واکنش زیر، این گاز به مقدار اندکی در آب حل شده و سبب تولید اسید ضعیفی به نام اسید کربنیک ( H۲CO۳ ) میگردد :

H۲CO۳  ↔ CO۲ + H۲

این واکنش به صورت برگشت پذیر بوده و یا به عبارت دیگر اسید کربنیک به مقدار کم با آب واکنش داده و ایجاد کاتیون هیدرونیوم ( + H۳O ) و یون بی کربنات (      HCO۳ ) مینماید:

H۲CO۳   +   H۲O             ↔            H۳O+    +    HCO۳

مطابق با این واکنش های شیمیایی میتوان توضیح داد ، که علت چرایی آبی که معمولاً دارای pH خنثی(Ph= 7) است، هنگام در معرض قرار گیری با هوا ، دچار تغییر pH شده و اسیدی ( ۵.۵ = pH ) میشود.

منابع تولید CO2

  • دی اکسید کربن را از منابع طبیعی و زیرزمینی می توان استخراج نمود.
  • کوره های سنگ آهک ( حجم زیادی از CO2 در کوره های آهک تولید میشود ) سبب تولید سنگ آهک (کربنات کلسیم) و در نتیجه این کربنات کلسیم ، جهت تولید اکسید کلسیم (آهک مورد مصرف ساخت سیمان) سورانده میشود.
  • جهت تولید منیزیم از دولومیت (کربنات کلسیم منیزیم)
  • تولید آمونیاک و هیدروژن از گاز طبیعی یا دیگر مواد خام هیدروکربنی
  • دی اکسید کربن همچنین در اثر احتراق و فرآیندهای بیولوژیکی تشکیل می گردد. مثل آتش سوزی ساوانا و جنگل ها
  • محصولات ناشی از فوران آتشفشان ها
  • فرآیندهای هضم در جنگل های بارانی
  • تبادل CO2 اقیانوس ها و دریاها
  • هر موجود زنده ی هوازی که در طبیعت هست، هنگام تنفس CO2 تولید می کند.
  • طی فرایند تولید کودها ، “تولید بخار” (منبع تولید هیدروژن) و یا از جریان های گازی که از نیروگاه ها ساطع می شود.
  • CO2 همچنین میتواند از احتراق سوخت های فسیلی در مصارف گوناگون مانند :  احتراق بنزین، گازوئیل و سایر سوخت ها در وسایل نقلیه موتوری و یا تولید و انتقال برق، که به مقدار زیادی انرژی نیاز دارد و این انرژی لازمه را از احتراق سوخت‌های فسیلی که بیشترین قدرت را ایجاد می‌کند، ایجاد گردد.

کاربردهای گاز دی اکسید کربن

  • جهت از بین بردن حشرات و محافظت از محصولات، CO2 به سیلوها و یا سایر تأسیسات ذخیره سازی تزریق می شود. دی اکسید کربن می برای حیوانات سمی باشد، در نتیجه با افزایش غلظتاین گاز به ۱۰۰۰۰ ppm (1%) یا بیشتر به مدت چند ساعت، آفات همانند مگس سفید و کنه های عنکبوتی از بین می روند.
  • همچنین نقش مهمی در ساخت برخی از کودها ایفا مینماید.
  • گیاهان به کمک دی اکسید کربن فتوسنتز انجام میدهند که میتوان جهت افزایش پتانسیل فتوسنتز در گلخانه‌ها ، محیط را با دی‌اکسید کربن غنی‌سازی کرد
  • عملکرد محصولات گیاهی کشت شده در گلخانه می تواند با غنی سازی هوای داخل گلخانه با دی اکسید کربن تا ۲۰ درصد افزایش یابد. سطح هدف برای غنی سازی معمولاً غلظت دی اکسید کربن ۱۰۰۰ PPM (قسمت در میلیون) – یا حدود دو و نیم برابر سطح موجود در جو است.
  • کربن دی اکسید در مقیاس بزرگتر به عنوان محافظ در جوشکاری های MIG/MAG نیز استفاده می گردد، به عبارت دیگر این گاز جوش کاری، از جوش در برابر اکسید شدن توسط هوای اتمسفر محافظت می نماید در نتیجه خطر تخلخل در جوش به طور قابل توجهی کاهش و سرعت جوشکاری بهبود میابد.
  • لازم به ذکر است دی اکسید کربن برای جوشکاری در آمپرهای بالا به علت تولید قطرات بزرگ و نامنظم استفاده نمیشود،
  • گاز دی اکسید کربن برای کربناته کردن نوشابه های گازدار و آب سودا مورد استفاده قرار میگیرد که بسیاری از تولیدکنندگان نوشیدنی در دنیا این فرایند را بوسیله دی‌اکسید کربن بازیافت‌شده از طریق تخمیر، کربناته کرده و سبب ایجاد طعم آب سودا را در دهان میشود . طعم آب سودا (تمام طعم های مرتبط در سایر نوشیدنی های گازدار) به علت ترکیدن حباب های گاز ناشی از دی اکسید کربن محلول در نوشیدنی است. که این امر منجر به طعم ترش شده و همچنین این گاز محلول،  سبب ایجاد پاسخ حسی و جسمی می شود.
  • اگر دقت کرده باشید، برای بسته بندی مواد غذایی ، مخلوطی از گازها از جمله دی اکسید کربن استفاده شده است.این مخلوط گازی یک افزودنی غذایی است که یک گاز کاملا بی اثربوده و برای محافظت مواد غذایی در طول بسته بندی (در برابر طعم و بافت، واکنش های شیمیایی ناخواسته مانند فساد مواد غذایی یا اکسیداسیون در طول حمل و نقل و نگهداری محافظت میشود) استفاده می شود. جابجایی هوا در حین کنسرو کردن، یکی دیگر از کاربرد های این گاز میباشد.
  • CO2 به دلیل دمای پایین ( ۷۸.۵ – درجه سانتیگراد) به عنوان یک عامل برودتی کلیدی در برنامه های خنک کننده در حمل و نقل مواد غذایی فاسد شدنی نیز استفاده می شود. در نوعی از فریزرهای تونلی و مارپیچی برودتی، CO2 مایع با فشار بالا از طریق نازل هایی تزریق شده که آن را از حالت مایع به مخلوطی از گاز CO2 و یخ خشک «برفی شکل» تبدیل می کند و سطح محصول غذایی را می پوشاند. همانطور که CO2 تصعید می شود (تبدیل حالت مستقیما جامد به گاز ) سرما ایجاد شده به محصول منتقل می شود. این گاز همچنین از رشد قارچ ها و باکتری ها جلوگیری مینماید.
  • کربن دی اکسید مایع یک حلال خوب ( حلال سیال فوق بحرانی ) برای بسیاری از ترکیبات آلی چربی دوست است. به همین علت در کافئین زدایی قهوه مورد استفاده قرار میگیرد.
  • دی اکسید کربن همچنین یک جایگزین کم خطر تر نسبت به حلال های سنتی (مانند ارگانوکلریدها ) در صنایع دارویی و سایر صنایع فرآوری شیمیایی مورد توجه قرار گرفته است. در نتیجه بعضی از خشکشویی ها از این گاز استفاده می کنند.
  • مخمر های نانوایی با تخمیر قندهای داخل خمیر، کربن دی اکسید تولید کرده که سبب اماده شدن خمیر برای پخت میشود، در حالی که مخمرهای شیمیایی( مانند بیکینگ پودر و جوش شیرین) بعد از دریافت حرارت یا در معرض قرارگرفتن اسیدها، دی اکسید کربن آزاد می کنند.
  • آب نباتی به نام Pop Rocks با گاز دی اکسید کربن، تحت فشار ۴۰۰۰ کیلو پاسکال (۴۰ bar یا ۵۸۰ psi) قرار گرفته و سبب میشود هنگام قرار گیری در دهان، حل شود و حباب های گاز را آزاد کند. این نوع ابنبات طعم جدیدی نسبت به دیگر آبنبات ها دارد.
  • کربن دی اکسید در مقادیر زیاد به عنوان ماده اولیه در صنایع شیمیایی (به خصوص برای تولید متانول و اوره) استفاده می شود.
  • استریلیزاسیون سرد، با مخلوطی از دی اکسید کربن (۹۰٪) و اکسید اتیلن (۱۰٪) انجام میشود، که دی اکسید کربن یک اثر تثبیت کننده بر روی اکسید اتیلن دارد و سبب کاهش خطر انفجار میشود.
  • علاوه بر فرآیند و روش های مرسوم استفاده از CO2 برای تولید مواد شیمیایی، از روش های الکتروشیمیایی نیز در سطح تحقیقاتی مورد استفاده قرار می گیرند.
  • دی اکسید کربن علاوه بر ویژگی های ضد خوردگی، از آن می توان برای افزایش سختی قالب های ریخته گری استفاده کرد که این روش در صنعت کاربرد فراوانی دارد
  • دی اکسید کربن را به چاه های نفت با هدف استخراج نفت و حفظ فشار در سازند پمپ کرده تا عملکرد آنها بهینه شود. در میادین نفتی بالغ، کربن دی اکسید از طریق شبکه های لوله گسترده، به نقاط منتخب تزریق شده و علاوه بر ایجاد یک عامل فشار ، با اختلاط در نفت خام سبب کاهش ویسکوزیته نفت (تغییر شیمیایی سطح نفت) شده و آن را قادر می سازد تا با سرعت بیشتری از سنگ بستر به سمت چاه استخراج شود. با تزریق این گاز، بازده استخراج نفت به میزان ۷ تا ۲۳ درصد افزایش میابد.
  • کربن دی اکسید به غلظت، ۵ درصد (۱۳۰ برابر غلظت اتمسفر) به عنوان یک افزودنی به اکسیژن تنفسی جهت مصارف پزشکی به عنوان محرک تنفسی و تثبیت تعادل O2/CO2 در خون استفاده می شود.
  • گاهی برای “بیهوش کردن” حیوانات قبل از کشتار، از دی اکسید کربن استفاده می شود. این کار ممکن است اشتباه باشد، زیرا حیوانات فوراً بیهوش نمی‌شوند و ممکن است دچار پریشانی شوند.
  • دی اکسید کربن عنوان یک گاز طبیعی و بی اثر در طی برخی از جراحی ها به منظور گشاد کردن عروق خونی و تثبیت حفره های بدن جهت ایجاد دید و دسترسی بهتر ناحیه جراحی، مورد استفاده قرار میگیرد..
  • از دیگر کاربردهای پزشکیاین گاز، میتوان به آبگرم های خشک موقت اشاره نمود که از دی اکسید کربن (ناشی از تخلیه آتشفشان) جهت اهداف درمانی مورد استفاده قرار میگیرد.
  • مورد توجه است که CO2 در برای محیط زیست و به علت نقشی که در تغییرات آب و هوایی ایفا می کند، نسبت به بسیاری پیشران ها در قوطی‌های آئروسل، جایگزین بهتری است.
  • گلوله های پودری شکل یخ خشک همچنین جایگزین سندبلاست به روش های قدیمی به هنگام حذف رنگ از سطوح است که این روش آیس بلاست نامیده میشود. کاهش مشکلات دفع باقیمانده به مقدار زیاد از مزیت های این روش میباشد.
  • جهت خنثی کردن آب قلیایی و همچنین اصلاح اسیدیته فاضلاب ها نیز کاربرد دارد.
  • یکی از روش های تولید سوخت بیودیزل (ایزوبوتیرآلدئید و ایزوبوتانول )، از طریق تزریق CO2 حاصل از تولید برق به حوضچه ها، و رشد جلبک ها و سویه ای از سیانوباکتریوم ها ( Synechococcus elongatus ) به صورت مهندسی ژنتیکی میباشد.
  • کربن دی اکسید چه به صورت جامد و چه به صورت مایع در فشار اتمسفر، صرف نظر از دمای محیط، دمایی حدود ۷۸.۵- درجه سانتی گراد (۱۰۹.۳- درجه فارنهایت) و ظرفیت خنک کنندگی حجمی بالایی دارد که برای تبرید و سرمایش بسیار مناسب میباشد. دی اکسید کربن مایع (نامگذاری صنعتی R744) به عنوان مبرد مورد استفاده قرارمیگیرد. مبردهای سرمایشی با توجه به ساختار مولکولی آنها، یک عدد جلوی حرف R به آنها اختصاص داده می‌شود ( این نامگزاری توسط ASHRAE یا انجمن مهندسین گرمایش، برودت و تهویه مطبوع آمریکا تعیین میشود). نحوه عملکرد این مبرد ها به صورتی است که در چرخه پمپ حرارتی ترمودینامیکی یا سیکل تبرید، دچار تغییر فاز شده و از گاز به مایع و بالعکس، سبب خنک کنندگی یا تبرید می شوند.

به علت مزایای زیست محیطی CO2 ( غیر مخرب برای لایه اوزون ، غیر سمی، غیر قابل اشتعال) ، در آینده می تواند به عنوان یک جایگزین اصلی برای مبرد هایی چون CFC ها و ۱،۱،۱،۲-تترا فلوئورواتان (R134a)، که یک ترکیب هیدروفلوئوروکربن (HFC) است، جهت مصارف گوناگونی از جمله: اتومبیل ها، سوپرمارکت ها و سیستم های تبرید مورد استفاده قرار گیرد.

کوکاکولا سیستم های خنک کننده ی نوشیدنی را طراحی و تولید کرده است که با استفاده از گاز CO2 کار میکند و همچنین ارتش ایالات متحده به فناوری تبرید و گرمایش CO2 بسیار علاقه مند است.

  • دی اکسید کربن به علت داشتن چگالی بیشتر از هوا و عدم واکنش جهت خاموش کردن شعله ، به راحتی می تواند آتش را پوشش داده و از رسیدن اکسیژن به آتش جلوگیری کند. در این فرایند ماده سوختنی که برای ادامه حریق به اکسیژن نیاز دارد، از اکسیژن محروم شده و آتش خاموش میشود. به همین جهت CO2 در بسیاری از کپسول های آتش نشانی مورد استفاده قرار می گیرد. کپسول های آتش نشانی حاوی CO2 (حاوی دی اکسید کربن مایع تحت فشار)، جهت اطفاء آتش سوزی های الکتریکی و عمدتا در اتاق های سرور کاربرد دارند.

لازم به ذکر است CO2 در آتش سوزی های کوچک مایع های قابل اشتعال و تجهیزات الکتریکی، نقش خود را به خوبی ایفا نموده اما در آتش سوزی های معمولی، به علت خنک نشدن مواد سوختنی به حد کافی و آتش گرفتن مجدد این مواد، به خوبی عمل نمیکند. همچنین سیستم‌های اطفاء حریق مبتنی بر دی اکسید کربن به علت کاهش اکسیژن محیط میتواند سبب خفگی در غلظت‌های بسیار بالا شود.

  • این گاز در بسیاری از محصولات مصرفی، که نیاز به گاز تحت فشار دارند به علت ارزان و غیر قابل اشتعال بودن استفاده می گردد.به عنوان مثال: باد کردن جلیقه نجات، منبع گاز فشرده برای تفنگ بادی/ نشانگر/تفنگ پینت بال، باد کردن لاستیک دوچرخه و …
  • بازیافت روغن
  • استفاده از یخ خشک ، در تئاترها و مراسم های خاص برای ایجاد مه در صحنه
  • دمیدن گاز در فوم
  • شستشوی خمیر کاغذ
  • و هزاران کاربرد دیگر

اثرات بر محیط زیست و سلامت

تروپوسفر پایینی ترین قسمت جو است که ضخامتی حدود ۱۰-۱۵ کیلومتر دارد. گازهایی به نام گازهای گلخانه ای در داخل تروپوسفر وجود دارد که توانایی تبدیل نور خورشید به گرما را دارند. گازهای گلخانه ای با به دام انداخل مقداری از گرما و نگه داشتن آن را در نزدیکی سطح زمین، سبب  گرم شدن زمین می شوند. این فرآیند اثر گلخانه ای نام دارد. دی اکسید کربن حدود پنجاه تا دویست سال در تروپوسفر باقی می ماند.

قبل از ایجاد گلخانه ای، تمام سطح زمین پوشیده از یخ بود و مقدار گرمای محبوس شده در تروپوسفر است که دمای زمین را تعیین می کند. مقدار گرما در تروپوسفر به غلظت گازهای گلخانه ای اتمسفر و مدت زمان ماندن این گازها در جو بستگی دارد. از مهمترین گازهای گلخانه ای میتوان به : دی اکسید کربن، CFC (کلر- فلورو کربن)، اکسیدهای نیتروژن (N2O) و متان (CH4) اشاره نمود.

از سال ۱۸۵۰(زمان شروع انقلاب صنعتی)، فرآیندهای انسانی سبب انتشار گازهای گلخانه ای شده است. که ایجاد یک مشکل زیست محیطی کرده است. میزان این گازهای گلخانه ای به قدری افزایش یافته که آب و هوای زمین به دلیل افزایش دما (۵۰ تا ۶۰ درصد گرمایش جهانی)، در حال تغییرات نامطلوب است.

از میان تمام فعالیت‌های که سبب انتشار گازهای گلخانه ای شده، احتراق سوخت‌های فسیلی جهت تولید انرژی حدود (۷۰ تا ۷۵ درصد) و میزان درصد باقی مانده از انتشار گازهای گلخانه ای (۲۰ تا ۲۵ درصد)، ناشی از پاکسازی زمین و سوختن و انتشار از اگزوز وسایل نقلیه موتوری است.

نتیجه افزایش اثر گازهای گلخانه ای، به افزایش میانگین دمای زمین کمک میکند که سبب تغییرات آب و هوایی ، فعالیت طوفان ها، ذوب شدن یخ قطب ها و بالا آمدن سطح دریاها، طغیان قاره های مسکونی، اسیدی شدن زمین و آب است. اسیدی شدن آب و خاک سبب آسیب دیدن گیاهان و حیوانات چه در خشکی و چه در آب میشود. هنگام اسیدی شدن زمین، مواد مغذی حیاتی از خاک شسته و در نهایت ممکن است منجر به کاهش رشد جنگل شود. علاوه بر این مورد، فلزات آزاد شده در زمین می توانند به موجودات در حال تجزیه و همچنین به پرندگان و پستانداران از جمله انسان آسیب برسانند.

رعایت ایمنی

کربن دی اکسید ۱.۵ از هوا برابر سنگین تر است و در ارتفاعات کم تجمع میابد. این کار میتواند سبب جابجایی اکسیژن، خفگی سریع و همچنین سایر اثرات فیزیولوژیکی جدی شود.

هنگام کار با دی اکسید کربن یا یخ خشک

  1. از تماس ناخواسته با مواد شیمیایی ناسازگار پرهیز کنید.
  2. از تنظیم کننده فشار مناسب برای فشار و محتویات سیلندر استفاده کنید.
  3. سیلندر را در موقعیت ایستاده نگه دارید. سیلندرها را ایمن نگه دارید.
  4. از یک ترالی یا چرخ دستی مناسب برای جابجایی سیلندرها استفاده کنید.
  5. کشیدن، چرخاندن، لغزش یا پرتاب کردن سیلندر خودداری کنید.
  6. در صورت نگه داری سیلندر ها در محیط بسته، قبل از ورود و در حین کار، میزان اکسیژن محیط را بررسی کنید.
  7. محل ذخیره سازی میبایست محلی خنک، خشک، دارای تهویه مناسب، دور از تابش مستقیم نور خورشید و به دور از گرما و منابع اشتعال، جدا از محل کار، در طبقه همکف باشد.
  8. سیلندرها را همیشه در به صورت عمودی بر روی دیوار یا داخل قفسه محکم کنید.
  9. استفاده از یخ خشک و ظروف یخ خشک بدون استفاده از تجهیزات محافظت کننده می تواند منجر به سرمازدگی یا تاول بافت بدن شود.
  10. یخ خشک را در یک ظرف دربسته نگهداری نکنید زیرا در صورت افزایش بیش از حد فشار می تواند منفجر شود

نکاتی که کارکنان هنگام استفاده و کار با کربن دی اکسید باید بدانند:

  1. همه کارکنانی که با CO2 و یا یخ خشک کار می کنند باید آموزش ایمنی را دریافت کنند.
  2. آنالایزر های CO2 باید را در محیط هایی که غلظت CO2 در آنجا ممکن است افزایش یابد نصب شود تا در صورت افزایش بیش از حد غلظت، به افراد هشدار دهد. این آشکارسازها باید دارای علائم هشدار صوتی و دیداری باشند. همچنین به طور منظم تجهیزات باید مورد بازرسی قرار بگیرند.
  3. سطوح نظارت: همیشه قبل از ورود به یک منطقه ذخیره سازی، سطح CO2 را بررسی کنید. فقط کارکنان آموزش دیده با پوشیدن PPE مناسب باید وارد منطقه ای با غلظت CO2 بالا شوند.
  4. تمام اتاق ها و وسایل نقلیه باید دارای تهویه کافی برای جلوگیری از تجمع CO2 باشند.
  5. همیشه هنگام کار با ظروف CO2 یا ورود به اتاق ذخیره، از لباس مناسب، عینک یا شیلد محافظ چشم و وسایل ایمنی (از انبر یا دستکش مخصوص برای جابجایی تکه های یخ خشک استفاده کرده تا از تماس مستقیم با پوست خودداری شود)دیگر استفاده کنید.
  6. شناسایی مناطقی که دی اکسید کربن در آنها تجمع می یابد.
  7. تمام ظروف، اتاق ها و محیط هایی که در خطر مواجهه با CO2 هستند را، آشکارا برچسب بزنید. علائم و برچسب ها باید به افراد در مورد خطرات مربوط به CO2 و اقدامات لازم در مواقع اضطراری هشدار دهند.
  8. برخی از روش های کمک های اولیه باید به طور دوره ای توسط یک متخصص پزشکی آشنا با مواد شیمیایی در محل آموزش داده شود.

خطرات دی اکسید کربن برای سلامتی

  • در صورت استنشاق: اگر غلظت کم باشد مضر نیست. غلظت های بالاتر می تواند بر عملکرد تنفسی تأثیر گزاشته و باعث تحریک و به دنبال آن افسردگی سیستم عصبی مرکزی شود. همچنین غلظت بالا می تواند اکسیژن را در هوا جابجا کرده و اکسیژن کمتری برای تنفس در دسترس باشد که می تواند سبب ایجاد علائمی مانند سردرد، تنفس سریع، ضربان قلب سریع، کلافگی، ناراحتی های عاطفی و خستگی شود. علاوه بر تمامی موارد ذکر شده با کمبود اکسیژن، حالت تهوع و استفراغ، فروپاشی، تشنج، کما و مرگ ممکن است رخ دهد.
  • در صورت تماس با پوست: تماس مستقیم به صورت گاز خطری ندارد اما به صورت جامد یا مایع می تواند موجب آسیب به پوست شود (یخ زدگی). علائم سرمازدگی خفیف شامل بی حسی، سوزش و خارش است. علائم سرمازدگی شدیدتر شامل احساس سوزش و سفتی است. پوست ممکن است سفید مومی یا زرد شود. در موارد شدید ممکن است تاول، مرگ بافت و عفونت ایجاد کند.
  • در صورت تماس چشمی: به صورت گازی ممکن است باعث تحریک خفیف و تماس مستقیم با گاز مایع می تواند چشم را منجمد کند که سبب آسیب دائمی چشم یا کوری می تواند منجر شود.

به طور خلاصه بعد از قرار گرفتن در معرض CO2 ایجاد علائم زیر وجود دارد:

  • سردرد
  • سرگیجه
  • خواب آلودگی
  • بی قراری
  • احساس سوزن سوزن شدن “سوزن و سوزن”.
  • مشکل در تنفس
  • تعریق
  • خستگی
  • افزایش ضربان قلب
  • افزایش فشار خون
  • کما
  • تشنج
  • خفگی
  • دست دادن هوشیاری و مرگ