سرمادرمانی یا کرایوتراپی (Cryotherapy) چیست؟
کرایوتراپی یا سرمادرمانی، روشی درمانی است که از سرمای شدید برای انجماد و تخریب سلول‌ها و بافت‌های غیرطبیعی استفاده می‌کند. این روش برای درمان بیماری‌های پوستی مختلف از جمله زگیل، همانژیوم و حتی برخی از انواع سرطان پوست به‌کار می‌رود.
علاوه بر این، کرایوتراپی می‌تواند در درمان داخلی نیز مؤثر باشد و برای از بین بردن تومورهای اندام‌هایی مانند پروستات، کبد و دهانه رحم مورد استفاده قرار گیرد. این روش اغلب بدون نیاز به جراحی باز انجام می‌شود و خطرات و عوارض جانبی آن حداقل است.
در این فرایند، از یک ماده انجماد مانند نیتروژن مایع برای سرد کردن ناحیه مورد نظر استفاده می‌شود. سرمای شدید منجر به مرگ سلول‌ها یا بافت‌های هدف می‌شود و این سلول‌ها به مرور توسط سیستم ایمنی بدن از بین می‌روند.
بسته به موقعیت بافت غیرطبیعی، کرایوتراپی به دو شکل خارجی و داخلی قابل انجام است. در روش خارجی، عامل انجماد از طریق اسپری یا یک سواب پنبه‌ای روی پوست اعمال می‌شود. در روش داخلی، یک پروب نازک از طریق یک برش کوچک در پوست وارد بدن شده و سرمای مورد نیاز را مستقیماً به بافت هدف منتقل می‌کند.
مزایای سرمادرمانی یا کرایوتراپی (Cryotherapy) چیست؟
کرایوتراپی مزایای بالقوه زیادی برای سلامتی دارد. برخی از مزایا عبارتند از:
- می تواند با انجماد و از بین بردن سلول های غیر طبیعی به درمان تومورهای کم خطر کمک کند.
- می تواند سلول های پیش سرطانی و سرطان های پوست در مراحل اولیه را از پوست یا قسمت های دیگر بدن حذف کند.
- می تواند زگیل ها، لک های پوستی یا لکه های تیره را از روی پوست حذف کند و به بهبود وضعیت و ظاهر پوست کمک کند.
- می تواند علائم میگرن را با خنک کردن و بی حس کردن اعصاب ناحیه گردن کاهش دهد.
- می تواند تحریکات عصبی را بی حس کند و به درمان جراحات، اعصاب فشرده و به کاهش التهاب و درد کمک کند.
- می تواند با تحریک پاسخ های هورمونی به تقویت روحیه و سطح انرژی و درمان اختلالات خلقی مانند اضطراب و افسردگی کمک کند و همچنین سبب افزایش متابولیسم و کاهش وزن گردد.
بیشتر بخوانید مقاله سرمادرمانی یا کرایوتراپی (Cryotherapy) چیست؟: اکسیژن مایع
چه گازهایی در فرآیند درمانی کرایوتراپی مورد استفاده قرار میگیرند؟
برخی از گازها و میعانات مورد استفاده در سرما درمانی عبارتند از:
-
نیتروژن مایع:
رایج ترین مایع کرایوژن (مادون سرد) است که برای سرما درمانی خارجی مانند درمان بیماری های پوستی استفاده می شود. دارای نقطه جوش بسیار پایین ۱۹۶- درجه سانتیگراد است و می تواند به سرعت بافت غیر طبیعی را منجمد کند.
-
نیتروس اکساید (N۲O):
گاز مایع شونده دیگری است که می توان از آن برای سرما درمانی خارجی استفاده کرد. نقطه جوش بالاتری نسبت به نیتروژن مایع (۸۹- درجه سانتیگراد) دارد و ممکن است درد و جای زخم کمتری ایجاد کند. نیتروس اکساید (N۲O) یک کرایوژن رایج برای این منظور است، نیتروس اکساید (N۲O) از طریق دستگاهی نازل (با کرایوسپری، کرایوپروب) دقیق که امکان هدف گیری دقیق ضایعه را بدون آسیب رساندن به بافت سالم اطراف فراهم کند تزریق میگردد، این روش سریع است، معمولاً چند ثانیه طول می کشد و نیازی به بیهوشی ندارد. بافت یخ زده پس از چند روز یا چند هفته ذوب شده و می ریزد و سطح پوستی شفاف باقی می گذارد.
-
گاز آرگون:
ماده ای است که برای سرما درمانی داخلی مانند درمان تومورهای داخل بدن استفاده می شود. از طریق یک پروب نازک که به بافت وارد می شود، تحویل داده می شود. گاز آرگون می تواند دمای بسیار پایین ۱۶۰- درجه سانتیگراد ایجاد کند و با تماس مستقیم سلول های غیر طبیعی را از بین ببرد.
کرایوتراپی با دی اکسید کربن (کربوکسی تراپی) یک روش درمانی کم تهاجمی است که از گاز دی اکسید کربن تحت فشار برای خنک کردن یک ناحیه محلی از بدن و ایجاد حالت “شوک حرارتی” استفاده می کند. این فرآیند پاسخ درمانی طبیعی بدن را تحریک می کند که می تواند منجر به کاهش درد، التهاب، تورم و هماتوم ناشی از آسیب های جزئی یا جراحی شود. نشان داده شده است که کرایوتراپی دی اکسید کربن در درمان بیماری های پوستی مختلف و برخی سرطان ها مانند سل تراکئوبرونشیال در نوزادان موثر و ایمن است.
بیشتر بخوانید مقاله سرمادرمانی یا کرایوتراپی (Cryotherapy) چیست؟: نیتروژن مایع
کربوکسی تراپی، نوعی فرآیند سرما درمانی
کربوکسی تراپی، نوعی روش درمانی است که شامل تزریق مقادیر کمی گاز دی‌اکسید کربن به زیر پوست می‌شود. از این روش برای درمان مشکلات زیبایی و پزشکی مختلفی نظیر ترک‌های پوستی، تیرگی زیر چشم، سلولیت، چربی‌های اضافی، بهبود زخم‌ها و آلوپسی استفاده می‌شود.
این فرایند با تحریک گردش خون و افزایش تأمین اکسیژن به ناحیه درمانی عمل می‌کند. همچنین تولید کلاژن و الاستین را تقویت کرده، التهاب را کاهش داده و به شکستن سلول‌های چربی کمک می‌کند. کربوکسی تراپی یک روش کم‌تهاجمی و نسبتاً ایمن محسوب می‌شود و معمولاً عوارض جانبی خاصی ندارد یا در حداقل ممکن است.
با این حال، برای افرادی که دچار شرایط پزشکی خاصی نظیر عفونت، لخته‌های خونی، بیماری‌های قلبی یا ریوی هستند و همچنین زنان باردار، این روش توصیه نمی‌شود. انجام کربوکسی تراپی باید تحت نظر یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی مجرب صورت گیرد تا ایمنی و تناسب درمان برای هر فرد به‌طور دقیق ارزیابی شود.
عوارض و موارد منع مصرف کرایوتراپی
کرایوتراپی با وجود فواید درمانی، در برخی شرایط منع مصرف دارد. این موارد شامل ضایعات پوستی با تشخیص نامشخص، ملانوما، پوست‌های تیره، ضایعاتی که به تحلیل بافتی نیاز دارند، نواحی با اختلال گردش خون، افرادی که سابقه واکنش‌های نامطلوب به سرما دارند، کودکان خردسال، بیماران بی‌هوش و شرایطی است که سرما می‌تواند آن‌ها را تشدید کند.
در این موارد، باید از انجام کرایوتراپی خودداری شود تا از بروز عوارض جدی یا تشدید مشکلات جلوگیری گردد. ارزیابی دقیق توسط پزشک متخصص پیش از انجام این روش ضروری است.
بیشتر بخوانید مقاله سرمادرمانی یا کرایوتراپی (Cryotherapy) چیست؟: آرگون مایع
کرایوتراپی به‌طور کلی به‌عنوان یک روش ایمن و مؤثر برای درمان بسیاری از مشکلات پوستی شناخته می‌شود. با این حال، این روش برای همه افراد مناسب نیست. کسانی که دچار مشکلاتی مانند گردش خون ضعیف، حساسیت به سرما یا شرایط خاص پزشکی هستند، باید پیش از انجام کرایوتراپی با پزشک خود مشورت کنند.
از جمله عوارض جانبی موقتی این روش می‌توان به قرمزی، تورم، تاول یا احساس گزگز در ناحیه تحت درمان اشاره کرد. این عوارض معمولاً در عرض چند روز برطرف می‌شوند و نیازی به نگرانی خاصی ندارند.
تجهیزات مورد نیاز برای سرمادرمانی یا کرایوتراپی
شرکت سیال تأمین رهام تأمین‌کننده نیتروژن مایع با خلوص مناسب برای مصارف پزشکی، مخازن ذخیره و دوئرهای کرایوژنیک نیتروژن مایع است. همچنین این شرکت سیلندرهای گاز نیتروس اکساید و دی‌اکسید کربن مورد استفاده در کرایوتراپی را فراهم می‌کند.
علاوه بر این، تجهیزات تخصصی مانند دستگاه‌های تزریق نیتروژن مایع و کربوکسی‌تراپی شامل کرایوسپری و کرایوپروب نیز توسط این شرکت تأمین می‌شود. این محصولات برای استفاده در مراکز درمانی و کلینیک‌ها طراحی شده‌اند و نیازهای تخصصی مرتبط با کرایوتراپی را به‌طور کامل پوشش می‌دهند.
————————————————–
منابع: